Dwa lata Jerzego Brzęczka. "Nie o styl chodzi", czyli podsumowanie pracy selekcjonera

CZYTAJ TEŻ: Reprezentant Polski pokonał koronawirusa. "Nie leżałem na łożu śmierci"

Dzień wcześniej, 11 lipca, oczy kibiców były zwrócone na Łużniki, gdzie Chorwacja po dogrywce pokonała Anglię i awansowała do finału mistrzostw świata. Dla nas mundial zakończył się dużo wcześniej. 24 czerwca przegraliśmy 0:3 z Kolumbią. Nastroju nie poprawiło zwycięstwo 1:0 z Japonią, które w pamięci zapadło w dużej mierze za sprawą "niskiego pressingu". Tak Adam Nawałka opisywał grę Polaków, którzy w końcówce nie kwapili się do ataku. A Japończycy byli szczęśliwi z tak niskiej porażki, bo dawała im awans do 1/8 finału.

Spotkanie z reprezentacją Kraju Kwitnącej Wiśni okazało się ostatnim Nawałki na stanowisku selekcjonera. Po niespełna trzech tygodniach zastąpił go Brzęczek. Podpisał kontrakt na dwa lata, ale trenerem będzie przez przynajmniej trzy. Do Euro 2020, które zostanie rozegrane w 2021 roku. Polacy w grupie zmierzą się z Hiszpanią, Szwecją oraz drużyną z baraży.

Jerzy Brzęczek nowym selekcjonerem reprezentacji Polski. ?￰ﾟﾑﾏ?

komunikat ? https://t.co/RgoPfdFnb1 pic.twitter.com/aJA7c7ceue

— Łączy nas piłka (@LaczyNasPilka) July 12, 2018

Rok dłużej przez pandemię

Pandemia pozmieniała cały piłkarski kalendarz. Mistrzostwa Europy przeniesiono, w związku z tym 18 maja Brzęczek przedłużył kontrakt. Może dokończyć to, co rozpoczął. Zrealizował pierwszą misję – wprowadził kadrę do Euro 2020. I dostanie szansę, by kadrę do tego turnieju przygotować. Pojawiały się głosy sugerujące, żeby sięgnąć po innego selekcjonera, żeby to on dostał najbliższy rok. Inni kpili, że Brzęczek to wygrany pandemii, bo popracuje dwanaście miesięcy dłużej.

– Myślę, że jeśli były jakieś wątpliwości, to tylko medialne. Zbigniew Boniek byłby niepoważny, gdyby chciał zwolnić trenera, który wykonał zadanie, czyli awansował do Euro. Sądzę, że oczekiwania wobec tego, jak ma grać reprezentacja Polski, są w naturalny sposób zawsze zawyżone. Nie mamy drużyny, która będzie grała tak, by kibice od pierwszej do ostatniej minuty cmokali z zachwytu. Mamy zespół, który musi ciężko pracować, brać pod uwagę i siłę, i dyspozycję przeciwnika. W naszym przypadku awans do wielkiego turnieju jest celem i pokazują to ostatnie lata. Nie dysponujemy ekipą liczącą się realnie w walce o medale. W związku z tym najważniejsze jest wygranie eliminacji, a potem jak najlepsze przygotowanie do turnieju. Nie ma i nie było powodu, by rozważać zwolnienie Brzęczka – uważa komentator TVP Sport, Maciej Iwański.

Podobnego zdania jest Jacek Kurowski. – Zdziwiłbym się bardzo, gdyby przedłużenia kontraktu nie było. To powinno działać automatycznie. Pandemia tylko przerwała pewien proces. A ten proces nie powinien być przerywany przez biurokrację. Trener, który wywalczył awans na boisku, który wygrywał mecze, prowadził drużynę od samego początku do samego końca eliminacji, nie powinien być pozbawiony możliwości pracy z reprezentacją podczas turnieju – mówi dziennikarz TVP Sport.

– Pamiętajmy, że początek pracy miał trudny. Zaczynał od Ligi Narodów, gdzie trafiliśmy do grupy z czołowymi zespołami. Od razu było wiadomo, że nie czeka nas spokojny i przyjemny rejs, tylko od pierwszego spotkania gra na najwyższym poziomie. Podobał mi się wtedy mecz otwarcia, podobał mi się mecz na końcu, mniej pewnie tak jak wszystkim to, co działo się po drodze. Natomiast Brzęczek miał bardzo trudne zadanie, bo obejmował reprezentację rozbitą po mundialu – dodaje Iwański.

Styl stylem, punkty punktami

Po Euro 2016 i przegranym rzutach po karnych ćwierćfinale z Portugalią, apetyty przed kolejnym turniejem były spore. Mundial w Rosji przyniósł jednak ogromne rozczarowanie. Jedna wygrana, fatalny styl. Nowy selekcjoner musiał pozbierać reprezentację, odbudować jej pewność, morale. Nie miał meczów towarzyskich. Już we wrześniu 2018 roku kadra grała w Lidze Narodów. W Bolonii przegrała z Włochami, ale to było dużo bardziej optymistyczne otwarcie niż 0:2 Adama Nawałki ze Słowacją we Wrocławiu. Leo Beenhakker też zaczynał źle. W pierwszym meczu eliminacji Euro 2008 Polacy przegrali 1:3 z Finlandią.

W Lidze Narodów pod wodzą Brzęczka wypadliśmy jednak fatalnie. Kadra zamiast radzić sobie coraz lepiej, grała coraz gorzej. W Chorzowie uległa 2:3 Portugalii i 0:1 Włochom. Później przegrała towarzyski mecz z Czechami w Gdańsku. Promyk nadziei dawał remis 1:1 w Guimaraes z Portugalczykami na zakończenie Ligi Narodów. Do eliminacji Euro 2020 zostały cztery miesiące. Grupa niezbyt wymagająca, ale obawy się pojawiły.

Czy były uzasadnione? Patrząc na rezultaty, nie. Brzęczkowi pomagała świetna dyspozycja Krzysztofa Piątka, który strzelał jak na zawołanie. Zapewnił trzy punkty z Austrią i Macedonią Północną. Polacy wygrali pierwsze cztery spotkania. Wątpliwości wzbudziła porażka ze Słowenią, nieco otuchy dodał remis z Austrią, a później były kolejne cztery zwycięstwa. Na dwa mecze przed końcem eliminacji reprezentacja cieszyła się już z awansu do Euro 2020. Ale i to nie wszystkich satysfakcjonowało. Narzekali na styl. Punkty? Krytycy selekcjonera odpowiadali, że takich rywali po prostu musiał pokonać.

– Nie mam pretensji do Brzęczka ani za styl, ani za to, co do tej pory zrobił, ponieważ osiągnął awans do Euro, a to najważniejsze w eliminacjach. Gdyby ktoś mi powiedział, że reprezentacja ma grać pięknie i zwyciężać w co trzecim meczu albo grać brzydko i wygrywać każde spotkanie 1:0, biorę tą drugą wersję z pocałowaniem ręki – przyznaje Iwański.

Selekcjoner na tle poprzedników

Brzęczek to dopiero trzeci selekcjoner w historii, który wprowadził reprezentację Polski do mistrzostw Europy. W 2007 roku dokonał tego Beenhakker, a osiem lat później Nawałka. Przy Holendrze warto mieć na uwadze, że na Euro jechało mniej reprezentacji (wtedy 16, obecnie 24). Ale już liczby w grupie można porównać. Oczywiście, odkładając na bok klasę rywali. To powiązane m.in. z pozycją w rankingu FIFA i rozstawieniem.

Niemniej, w eliminacjach Euro 2008 biało-czerwoni zdobyli 28 punktów w 14 meczach i zajęli pierwsze miejsce w grupie. Odnieśli osiem zwycięstw, czterokrotnie remisowali i dwa razy przegrali. Z kim się wtedy mierzyli? Między innymi z Portugalią, wówczas czwartą drużyną świata. I zdobyli w meczach z nią cztery punkty. Grali też z Serbią, Finlandią, Belgią, Kazachstanem, Armenią i Azerbejdżanem.

CZYTAJ TEŻ: Piętka, główka, wcinka. Bundesliga wybrała najładniejszych pięć goli Roberta Lewandowskiego w sezonie

Po reformie i rozszerzeniu Euro zmienił się też format eliminacji. Kiedy kadrę prowadził Adam Nawałka, w grupie było sześć zespołów. Polacy w dziesięciu meczach zgromadzili 21 punktów, wygrali sześć spotkań, trzy zremisowali i jedno przegrali. Warto przypomnieć, że za rywali reprezentacja miała choćby mistrzów świata Niemców czy niewygodne drużyny z Wysp – Irlandię i Szkocję. Kadra Brzęczka rywalizowała z Austrią, Słowenią, Izraelem, Macedonią Północną i Łotwą.

Brzęczek a Nawałka i Beenhakker w liczbach:

Brzęczek w eliminacjach Euro 2020:

Średnia punktów: 2,5 pkt/mecz
Procent zwycięstw: 80%
Bilans bramkowy: 18-5
Średnia zdobytych bramek: 1,8/mecz

Nawałka w eliminacjach Euro 2016:

Średnia punktów: 2,1 pkt/mecz
Procent wygranych: 60%
Bilans bramkowy: 33-10
Średnia zdobytych bramek: 3,3/mecz

Beenhakker w eliminacjach Euro 2008:

Średnia punktów: 2 pkt/mecz
Procent zwycięstw: 57%
Bilans bramkowy: 24-12
Średnia zdobytych bramek: 1,71/mecz

Zdaniem Macieja Iwańskiego zatrudnienie zagranicznego szkoleniowca niekoniecznie jest receptą na bolączki reprezentacji. Beenhakker dał pierwszy awans w historii, ale już Euro 2008 nie odbiegało znacznie od tego, co oglądaliśmy dwa lata wcześniej podczas mundialu, kiedy reprezentację prowadził Paweł Janas. I nie różniło się też od kolejnych wielkich turniejów z udziałem Polski. Euro 2016 to wyjątek potwierdzający regułę.

– Każdy chciałby zobaczyć wielkie nazwisko, trenera, któremu należałoby zapłacić kilka milionów euro za rok pracy z reprezentacją. Zbigniew Boniek słusznie zauważył, że najpierw trzeba szukać wśród naszych trenerów. Jak pokazuje historia reprezentacji, nawet zatrudnienie trenera z wielkim nazwiskiem jak swego czasu Leo Beenhakker nie przyniosło nam sukcesu w mistrzostwach Europy. Jeżeli prezes PZPN kieruje się taką filozofią, jeżeli zauważył coś w Jerzym Brzęczku, nie dziwi mnie, że kontynuuje ten kurs, skoro trener osiągnął założony cel. W żadnym momencie nie uważałem, by Brzęczkowi należało się cokolwiek innego niż przedłużenie kontraktu i szansa wystąpienia na wielkim turnieju z zespołem, z którym awansował. Nawet gdyby miało się to okazać kolejnym turniejem rozbudzonych oczekiwań, Brzęczek uczciwie na to zasłużył – przekonuje Iwański.

Oceniany przez pryzmat Nawałki?

W czasie Euro 2016 na kilkanaście dni przenieśliśmy się do innego świata. Żyliśmy – przynajmniej piłkarsko – ponad stan. Marzyliśmy i to nie bez przyczyny nawet o medalu. Po mundialu w Rosji wróciliśmy na ziemię. Ale z kadencji Nawałki pamiętamy wygraną z Niemcami, ćwierćfinał mistrzostw Europy z Portugalią. Kadra pokazała, że potrafi. Może dlatego zwycięstwa z Austrią, Słowenią i pewny awans do Euro już nie starczą? Czy oceniamy Brzęczka, mając w pamięci najpiękniejsze chwile z czasów Nawałki?

– Adam Nawałka też miał mecze mało widowiskowe. Jego poprzednicy również. Nie o widowisko się tutaj rozchodzi, tylko o cel, który został wyznaczony i który został osiągnięty. Nigdy nie oceniam trenera po tym, czy jego mecze są brzydkie czy ładne, tylko czy wygrywa i osiąga cele. Jeśli kolejnym celem Jerzego Brzęczka, wyznaczonym przez niego i przez władze PZPN, będzie awans z grupy i on go osiągnie, to znaczy, że również osiągnął sukces. Trenerowi Brzęczkowi jak każdemu innemu zdarzały się potknięcia, słabsze momenty, kryzysy, problemy z piłkarzami, nietrafione decyzje. To jest normalne, absolutnie normalne. Ale rozliczamy go na podstawie osiągniętego celu – podsumowuje Kurowski.

W podobnym tonie wypowiada się Iwański, pytany o to, czy patrzymy na kadrę Brzęczka przez pryzmat sukcesów choćby z Euro 2016. – Nie wiem. To zależy, na który etap pracy Adama Nawałki spojrzymy. Możemy patrzeć na te wielkie, wspaniałe spotkania na Euro 2016, a możemy patrzeć też na to, co działo się w trakcie przygotowań i już samego mundialu 2018 – mówi komentator TVP Sport.